Voi là họ duy nhất còn tồn tại thuộc về bộ có vòi. (Họ hàng với Lợn biển và Cá cúi). Trên thế giới hiện có ba loài còn tồn tại là: voi đồng cỏ châu Phi và voi rừng châu Phi (có thể được hiểu chung là voi châu Phi) và voi châu Á (ngày trước được hiểu như là voi Ấn Độ). Hiện khu giải trí Đầm Sen đang nuôi dưỡng một cặp voi Châu Á này tại vườn thú ở khu B.
Mục lục
Tìm hiểu voi châu Á
Voi là động vật có vú lớn nhất hiện nay (Con voi nặng nhất đã bị bắn hạ tại Angola năm 1974, có trọng lượng 12 Tấn).
Chân
Voi có bốn chân lớn, di chuyển bằng đầu ngón chân, gót chân nhấc khỏi mặt đất. Xương bàn chân được bảo vệ bởi một lớp đệm gan bàn chân phẳng và dày, chứa các sợi đàn hồi giúp bàn chân của chúng bè ra chống đỡ sức nặng của cơ thể và đi lại không gây ra tiếng động.
Vòi
Vòi voi là mũi của voi, không có xương sống, nhưng lại có các mô cơ và có 1 hoặc 2 mô cơ giống như ngón tay ở đầu vòi. Vòi được dùng để thở, uống nước bằng cách hút nước lên rồi thổi vào miệng. Vòi có tới 4 vạn cơ bắp nên rất khéo léo. Nó cũng được dùng như cánh tay, đủ sức bẻ cành cây để ăn lá, hoặc bẻ những quả nhỏ như cỗ trái mâm xôi. Ngoài ra, Voi đực còn dùng vòi để ve vãn voi cái. Còn voi cái thì dùng vòi nó để vuốt ve con.
Ngà
Ngà voi là cặp răng cửa trên của voi. Khi ngà bắt đầu mọc, nó có một lớp men bao ngoài như răng con người. Tuy nhiên, ngà càng lớn thì những lớp men này càng bị mỏng đi. Cấu tạo chính của ngà là xương răng. Ngà voi được dùng để trưng diễn, tự vệ và đào đất kiếm ăn. Ngà sẽ tiếp tục phát triển cho đến cuối đời. Voi càng già thì ngà càng to. Voi cái thường có ngà nhỏ hơn voi đực. Ngà voi châu Á nhỏ hơn ngà voi châu Phi.
Tai voi
Tai voi có kích thước lớn, tuy nhiên nó lại ít dùng để nghe, mà dùng để phe phẩy tạo mát. Nhất các loài voi sống trên sa mạc, chiếc tai rất cần trong việc điều hoà nhiệt độ. Tai voi châu Phi lớn hơn rất nhiều so với voi châu Á cũng chính vì điều này.
Da voi
Da voi dù rất dày nhưng lại nhạy cảm. Da voi cũng thường bị những con bọ ký sinh tấn công. do đó chúng hay thích tắm bùn để gột rửa những con bọ này. Việc tắm bùn sẽ tạo những mảng đất trên da, tránh được nắng mặt trời, và các sinh vật ký sinh.
Tập tính
Hằng ngày, voi dành khoảng 16 tiếng đồng hồ để tìm kiếm thức ăn, và chỉ ngủ khoảng từ 3 đến 5 tiếng. Voi trưởng thành ngủ đứng. Voi con đôi khi ngủ nằm. Voi tuy to lớn, nhưng chúng vẫn là những tay bơi giỏi, thậm chí có thể bơi ở biển.
Ăn uống
Thức ăn chủ yếu của chúng là cỏ và các loại cây khác trên mặt đất. Mỗi con voi trưởng thành ăn khoảng 150 kg cỏ, cành nhỏ, lá cây, trái cây,… mỗi ngày. Voi dùng vòi để kéo lá cây, thân cây và cành cây từ trên cao xuống. Khi thức ăn khan hiếm, voi dùng ngà để húc đổ cây. Khi khát, voi tìm đến bờ sông hoặc các vũng nước, thậm chí dùng vòi để đào sâu xuống để hút nước. Voi uống nước bằng cách hút nước vào vòi, rồi phun vào trong miệng. Mỗi ngày voi tiêu thụ 160-300 lít nước.
Voi có những răng nghiền phía sau ở cửa miệng, đây là vị trí mà các răng có lực mạnh nhất. Khi răng bị mòn đi, răng mới mọc lên, đẩy răng cũ ra ngoài. Do đó, voi thay răng suốt đời. Tổng cộng có 6 bộ răng nghiền, nhưng khi bộ răng cuối cùng bị mòn thì khi đó voi đã sống đến 55 tuổi. Nó trở nên yếu đi vì thiếu thức ăn, và chết vì đói nhiều hơn là bệnh tật.
Mỗi ngày voi con trưởng thành thải ra một lượng chất thải nặng hơn trọng lượng của một cậu bé. Phân voi chứa những hạt cây mà voi đã nuốt sẽ mọc lên thành cây mới thay thế cho những cây mà chúng đã ăn hoặc húc đổ. Hiện nay ở một số nước đang nuôi voi, nghiên cứu và đi vào thử nghiệm chế biến phân voi thành giấy (vì phân voi khá sạch, không nặng mùi do chúng chỉ ăn thực vật và uống nước).
Lãnh thổ
Voi không bảo vệ lãnh thổ riêng của nó, mà thích hòa nhập vào đàn sống bên cạnh. Trong đó, voi đầu đàn là voi cái già nhất. Voi đầu đàn có nhiệm vụ dẫn đàn tìm nơi có nước và thức ăn. Theo sau con voi này là những chú voi con và những con voi cái trưởng thành. Voi sống chung một đàn qua nhiều năm.
Các thành viên trong đàn luôn sống cạnh nhau, chăm sóc cho nhau, thậm chí sẵn sàng cho bất kỳ chú voi con nào bú nếu cần thiết. Đôi khi đàn bị tách ra, một số con voi trẻ hơn rời đàn cùng những con voi khác. Nhưng đàn nhỏ này vẫn có mối quan hệ chặt chẽ với gia đình gốc của chúng và có thể quay lại trong một thời gian rất ngắn.
Voi đực non (khoảng 12 tuổi) sống đơn độc hoặc sống cùng các voi đực khác. Số thành viên trong đàn chúng lập ra rất hay thay đổi. Khi các gia đình voi tập hợp lại sẽ trở thành bầy voi gồm hàng trăm thành viên. Voi giao tiếp bằng xúc giác, khứu giác, hoặc dùng vòi, tai ra hiệu. Tiếng ré của voi vang rất xa, voi ré lên để gọi nhau tập hợp thành bầy.
Sinh sản
Chu kỳ mang thai của voi là 22 tháng (dài nhất trong số các động vật sống trên mặt đất). Khi mới chào đời, voi con đã có trọng lượng khoảng 120 kg. Đặc biệt, ngay khi chào đời, voi con luôn được voi mẹ lau sạch trước khi đứng lên, và được những voi khác trong bầy cùng bảo vệ cho tới khi nó đủ cứng cáp để có thể đi được. Voi con bú sữa mẹ trong vòng năm năm và voi đực rời đàn khi đủ mười ba tuổi. Voi lớn lên rất chậm và chúng có thể sống được 60 năm hoặc thậm chí 80 năm.
Bảo tồn
Các nghiên cứu gần đây về các di tích động vật tại miền trung Trung Quốc cho thấy người tiền sử ăn thịt voi. Trong lịch sử, việc săn voi là phổ biến để bắt và sử dụng voi ở châu Á, riêng ở châu Phi việc săn bắt voi lấy ngà được thực hiện bởi những tên thực dân phương Tây và ngà voi là mặt hàng buôn bán nhộn nhịp. Voi hiện nay là động vật được bảo vệ, và việc nuôi nhốt như là động vật cảnh bị cấm trên toàn thế giới.
